ÖFKE:DÜŞMAN MI REHBER Mİ?

Öfke, çoğu zaman saklamaya çalıştığımız, kontrol etmekte zorlandığımız, bazen de kendimizden bile utanarak hissettiğimiz bir duygu. Oysa öfke, en temel ve en insani duygularımızdan biridir. Hepimizin iç dünyasında bir alarm sistemi vardır; sınırlar ihlal edildiğinde, adalet duygusu zedelendiğinde, ihtiyaçlar karşılanmadığında ya da incindiğimizde alarm çalar. İşte o alarmın adı öfkedir.

Çoğu insan öfkeyi yok etmeye çalışır. “Sinirlenmemeliyim.”, “Kontrolsüz olmamalıyım.”, “Bu kadar tepki vermem saçma.” diye kendini yargılar. Oysa öfkenin yok edilmesi değil, anlaşılması gerekir. Çünkü öfke bize bir şey anlatır. Bir ihtiyacı, bir beklentiyi, bir haksızlığı, bir sınır ihlalini…

Öfke Ne Zaman Problem Haline Gelir?

Öfkenin kendisi sorun değildir. Sorun, öfkenin ifade biçimidir.

Bazılarımız öfkesini içe atar, sessizleşir, kendini geri çeker. Bazılarımız ise dışa vurur; bağırır, kırar, döker, incitir.

Sağlıklı öfke, duyguyu fark etme, ihtiyaçları tanıma ve sınırları net bir şekilde ifade edebilme becerisidir.

Sağlıksız öfke ise hem kendimize hem başkalarına zarar verir.

Öfkenin Altında Ne Yatar?

Öfkenin ardında çoğu zaman daha saklı ve daha kırılgan bir duygu vardır:

• İncitilme

• Hayal kırıklığı

• Görülmeme, duyulmama

• Değersizlik

• Haksızlığa uğrama

• Kaygı

• Yorgunluk

Öfke çoğu zaman “güçlü” görünen bir maskedir. Çünkü incindiğimizi söylemek, öfkelendiğimizi söylemekten daha zor gelir.

Öfkeyle Nasıl Başa Çıkabiliriz?

1. Duyguyu tanı:

“Kızgın mıyım? Üzgün müyüm? Kırıldım mı?”

Önce kendine bu soruyu sor. Duyguyu tanımlamak, kontrolün ilk adımıdır.

2. Neye ihtiyacın olduğunu fark et:

Bazen sadece dinlenmeye, bazen anlaşılmaya, bazen de sınır çizmeye ihtiyacın vardır.

3. Öfkeni ifade et ama zarar vermeden:

“Şu olduğunda kendimi … hissediyorum ve …’a ihtiyacım var.”

Bu cümle, öfkeyi ilişkiyi koruyarak ifade etmenin en net yoludur.

4. Bedenindeki tepkileri fark et:

Öfke bedenle konuşur. Kalp hızlı atar, nefes kısalır, çene kasılır.

Birkaç derin nefes, kısa bir mola bile duygunun şiddetini azaltabilir.

5. Geçmiş izlerini fark et:

Bazı öfkeler bugüne ait değildir. Geçmişteki bir yaraya dokunulduğunda tetiklenir.

Öfkeyi Yönetmek Bir Olgunluk Becerisidir

Hiç öfkelenmeyen değil, öfkesini anlayan kişi duygusal anlamda güçlenmiştir.

Öfke sağlıklı ifade edildiğinde ilişkileri yıpratmak yerine güçlendirir; çünkü kişi kendine ve başkalarına saygı duyarak sınırlarını gösterir.